The Cove (2009)

Στο Taiji, μια κωμόπολη της Ιαπωνίας που θεωρείται και γενέτειρα της φαλαινοθηρίας της χώρας, κυνηγάνε δελφίνια από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Απρίλιο. Κάποιες δεκάδες από αυτά επιλέγονται από δελφινάρια, τα υπόλοιπα σφάζονται σε όρμο απομονωμένο και απρόσιτο για κάθε παρατηρητή. Βασική θέση του Cove (2009) ως ξεκάθαρα ακτιβιστικού ντοκιμαντέρ, είναι πως δεν υπάρχουν πια άνθρωποι σα τον Roger Payne να γίνουν πρόσωπα σε καμπάνιες για τη σωτηρία της πανίδας του πλανήτη, να ενώσουν επιπλέον τους υπόλοιπους με δυνατούς και αναπαραγόμενους συμβολισμούς σα τα Τραγούδια της Μεγάπτερης Φάλαινας. Το πρόβλημα βέβαια στη πραγματικότητα είναι πως, όπως και για τη χλωρίδα και για τα μικρά μαύρα ανθρωπάκια της Γης, υπάρχουν κάτι άπειροι ευαισθητοποιημένοι από τους μάνατζέρ τους και τα.. reality shows, παραπάνω από πρόθυμοι να γίνουν μπροστάρηδες στη σωτηρία της γαρίδας και να πουν μόνοι τους τα Τραγούδια του Μπαρμπουνιού που δεν Κλάνει, γεγονός που αποφεύγει επιμελημένα να τονίσει ο σκηνοθέτης Louie Psihoyos, αφήνοντας κυρίως για τα extra του DVD τη Hayden Panettiere ας πούμε. Γενικότερα, το πόνημα του Psihoyos, δανείζεται μεν επιφανειακά από τις ιδιοφυείς δημιουργίες του Michael Moore, έχει ένα τόνο προσωπικής αναφοράς και οδύσσειας (με τον σκηνοθέτη να βγάζει τα μπλε ματάκια του για τη κάμερα και σα.. συνεντευξιαζόμενος συχνά πυκνά), κάνει μια προσπάθεια να συνθέσει γενικότερη εικόνα (μέσω κυρίως ατεκμηρίωτων αεροθεωριών και τύπων που διαμαρτύρονται ότι καταπαραποιήθηκαν, στο μοντάζ και στους υπότιτλους, τα όσα έλεγαν), ψάχνει το δράμα της στιγμής (βάζοντας χαρακτηριστικά τους ήρωές του να κλαίνε ατενίζοντας.. τον ορίζοντα και μοντάροντας εικόνες μικρών δελφινιών να αιμορραγούν μέχρι θανάτου), βρίσκει βέβαια απέναντι ισχυρές και έμπρακτες αντιδράσεις (και ακόμα και αυτές φροντίζει να τις υποκινεί, να τις παραπλανεί και να τις υπερτονίζει). Αλλά, όπως θα κατάλαβες από τις παρενθέσεις, ο Moore δε θα κράταγε ούτε δεκάλεπτο από το τελικό αποτέλεσμα, αν όχι τιποτάλλο ο άνθρωπος παρουσιάζει στοιχεία τόσο ακράδαντα που να γίνεται ρόμπα στο CNN όποιος τολμήσει να τα αμφισβητήσει, ενώ από την άλλη κάθε αριθμό που ακούς να αναφέρεται στη διάρκεια του Cove του βγάζεις από μόνος σου καναδυό μηδενικά για να μην αποτρελαθείς. Σημαντικότερα σε αυτό το κορδόνι φαντασιώσεων και άκρατων υπερβολών του Psihoyos, το τελικό εφέ, της αποκρουστικής σφαγής μιας ντουζίνας δελφινιών με κάλυψη από περισσότερες κάμερες κι απ' τον τελικό του Champions League, σου προκαλεί περισσότερο θυμηδία αντί να σε συγκλονίζει, τουλάχιστο αν περίμενες να τεκμηριώνει μια μαύρη τρύπα στον Ειρηνικό που καταπίνει δεκάδες χιλιάδες κητώδη κάθε χρόνο, απειλώντας τα με εξαφάνιση.

Στα όρια του ρατσισμού, ο Psihoyos επικεντρώνει μεν σωστά το πρόβλημα στην Ιαπωνία, όχι όμως ποσοστιαία, αλλά σα κάποιου είδους ανώμαλη σχεδόν ανθρωποφαγική παράδοση του ντόπιου πληθυσμού, την οποία συντηρεί και από πάνω μια ακραία εθνικοφροσύνη, μια προσπάθεια διατήρησης των κομματιών μιας ξεχαρβαλωμένης αυτοκρατορίας. Η αλήθεια είναι βέβαια πως, όπως και με τις φάλαινες, η αλιεία και η.. κατανάλωση δελφινιών είναι παγκόσμιο φαινόμενο που περιορίστηκε στον Βόρειο Ατλαντικό απλά γιατί παλιότερα ήταν τόσο εκτεταμένη που τα είδη φτάσανε κοντά στην εξαφάνιση, και αν δε το αναγνωρίσεις αυτό, αν αντίθετα προσποιείσαι κάποιου είδους αγιοσύνη και πολιτισμό κατηγορώντας για όλα κάτι βάρβαρους κιτρινιάρηδες, τότε προφανώς δεν έχει ούτε καν υπόβαθρο κανένα σου (φαντασιωτικό και άκρατο έστω) επιχείρημα. Σωτήρια για το ντοκιμαντέρ, το παρελθόν του δεν αρνείται ο Ric O'Barry, κύριος εκπαιδευτής δελφινιών στο Flipper, ο οποίος στη συνέχεια, και αφού ένα από τα αξιαγάπητα ζώα της σειράς πέθανε στα χέρια του (αυτοκτονώντας όπως πιστεύει ο ίδιος), έγινε ο πιο μαχόμενος υπερασπιστής της ευημερίας τους στον πλανήτη. Με τα θλιμμένα πια μάτια του, τη τεράστια εμπειρία του, το παρελθόν του στο να θέτει τη ζωή του σε κίνδυνο χωρίς βοήθεια από κανέναν, και τη προθυμία του να γίνει ακούραστο ακούνητο εξάρτημα προβολέα για τις εικόνες, ο O'Barry αποτελεί τα θεμέλια πραγματικού ακτιβισμού για το φιλμ. Και πάνω σε αυτά ο Psihoyos χτίζει έξυπνα μια ιστορία τύπου παρέας του Ocean, κομπλέ με υψηλή τεχνολογία κρυμμένη σε ψεύτικα βραχάκια και ιλαρές προσπάθειες Αμερικάνων να περάσουν απαρατήρητοι σε γιαπωνέζικο χωριό, ενώ ακόμα εξυπνότερα (και.. παραδοσιακά υπερβολικά) ψάχνει να προστατέψει τον πληθυσμό της Ιαπωνίας από τη συνωμοσία δηλητηριασμού των παιδιών του, από τη τοξικότητα του συσσωρευμένου στο κρέας των δελφινιών υδράργυρου των μολυσμένων από τα ανθρώπινα απόβλητα ωκεανών.