Η Ψυχή στο Στόμα (2006)

Ένας κακομοίρης ζει το σύμπαν ως σε σαδιστική συνωμοσία που τον έχει βάλει στο μάτι, και δέχεται τη μια κακοποίηση πίσω απ' την άλλη, μέχρι που η οργή που χτίζεται σιγά-σιγά μέσα του, να βρει στόχο να εκτονωθεί. Ή μέχρι να φλιπάρει.Η πραγματικότητα όμως είναι ότι το σύμπαν δεν έχει μόνο αυτόν στο μάτι, αλλά ανεξαιρέτως όλους όσους ζουν στο καρκινικό αστικό τοπίο του Οικονομίδη, που στην δεύτερη ταινία του λες κι άνοιξε το συρταράκι απ' το Σπιρτόκουτο (2002), κι όλη η οργή βγήκε έξω και πλημμύρισε τη Γη. Άνθρωποι πνιγμένοι σε μια μίζερη καθημερινότητα, που τους σφίγγει να τους κλέψει το οξυγόνο απ' τα πνευμόνια, χτυπιούνται μεταξύ τους σα σκυλιά, συνθέτοντας μια ομάδα ηρωικών αντιηρώων που ζέχνει μισανθρωπισμό. Μέσα σ' αυτό το πεσιμιστικό τοπίο, ο θεατής ψάχνει απελπισμένα να βρει μια ηλιαχτίδα ανθρωπιάς και συμπόνιας, στους φίλους του πρωταγωνιστή του, στην οικογένεια, στους συγγενείς, αλλά ο Οικονομίδης του την έχει στημένη: ακόμη κι εκεί που κάτι αχνοφέγγει, δεν υπάρχει τίποτα. Πουθενά. Εκτός από μια διεστραμμένη άποψη προστατευτισμού απ' την εργοδοσία. Που κι αυτή, να φυλάξει το γρανάζι της όσο μπορεί θέλει, αποχαυνώνοντάς το κι άλλο στη διαδικασία.

Η δομή της ταινίας του Οικονομίδη είναι τρομακτικά τολμηρή και θαρραλέα για τα ελληνικά πράγματα, δεδομένων των υψηλών της φιλοδοξιών τουλάχιστον. Και δεν πέτυχε και λίγα. Είναι εύκολο να σου προκύψουν ενδοιασμοί στον τρόπο που ο Κύπριος σκηνοθέτης χρησιμοποιεί το χρόνο και το ρυθμό της ταινίας να απλώσει τον κόσμο του στην οθόνη, και να τον κατηγορήσεις για επαναληπτικότητα που καμουφλάρει κενότητα, όμως δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι η ταινία θα ήταν το ίδιο αποτελεσματική αν ήταν πιο λεπτοκομμένη. Αυτό που ίσως κουράσει άλλωστε, είναι μάλλον η μονοτονία της μελωδίας της εφευρετικής χριστοπαναγίας που ντύνει "μουσικά" την ταινία, η έλλειψη κρεσέντο περισσότερο, παρά οι στίχοι της. Αλλά έτσι ασφυκτικά μονότονη δεν είναι κι η ίδια η μιζέρια ανθρώπων που όχι μόνο δεν γνώρισαν ποτέ για να 'χουν να θυμούνται τι πάει να πει ευτυχία, αλλά δείχνουν σα να μην άκουσαν καν τη λέξη ποτέ; Τους βλέπεις με τη δυστυχία να τη φοράν για ρούχο μέρα μπαίνει μέρα βγαίνει, και λες, αυτοί οι άνθρωποι, είναι δυνατόν να υπήρξαν ποτέ χαρούμενοι; Είναι δυνατόν να μην υπήρξαν; Ξέρω γω; Εκεί είναι που πρέπει να ξεπεράσεις τη δυσπιστία, το suspension of disbelief που λένε και για τις χολιγουντιανές, για να μπορέσεις να πατήσεις το επίπεδο ρεαλισμού της ταινίας. Που σε αντίθεση με ότι έχεις συνηθίσει, δε βρίσκεται πιο πάνω, αλλά αρκετούς ορόφους πιο κάτω απ' τη δική σου πραγματικότητα. Ελπίζω.