Δυο μασκοφορεμένα ανήλικα που κόβουν κώλους, ένας μασκοφορεμένος ψυχοπαθής που κόβει κεφάλια, και πολλοί μασκαράδες πολιτικοί που δε κόβουν τις μαλακίες είναι για τις μάζες τα πρόσωπα της σεζόν των ελληνικών αιθουσών που κλείνει το Δεκαπενταύγουστο.

Το εντυπωσιακότερο στη λίστα που ψήφιζες όλη τη χρονιά είναι κάτι θέσεις πιο κάτω, σε ένα ψεύτικο βυζί και ένα πληκτρολόγιο που σημάδεψαν την έξοδο του ελληνικού κινηματογράφου από τη μιζέρια και τον έβαλαν, με το τέλος της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, σε μια δεκάδα όπου δε περίμενες να μπει ούτε τον 22ο, μέχρι πριν λίγα χρόνια. Και τον έβαλαν διπλά, χάρη ίσως και στην ανάποδη (προς τη μιζέρια) τάση της παγκόσμιας παραγωγής, τάση που ελπίζεις πια να έπιασε πάτο και να ξεκίνησε αντίστροφη πορεία, με σημάδι το Inception (2010) του Christoper Nolan που θα εγκαινιάσει λίγο πολύ τη νέα μας σεζόν στις 24 Αυγούστου έχοντας ήδη από τώρα κλείσει μήνα στη κορυφή των κινηματογραφικών συζητήσεων, και όλων των συζητήσεων, του υπόλοιπου πλανήτη. Στα λίγα σημαντικά της περιόδου που πέρασε, μετράνε σαφώς το βάσιμα αυθάδικο Φεστιβάλ στην Ομίχλη, τα πρώτα βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας, και το Sundance που τροφοδότησε με ανεξάρτητη παραγωγή τη τόλμη της αντίστοιχης (ανεξάρτητης) αμερικάνικης διανομής να βγάζει ταινίες στις αίθουσες μέσα στο μπλοκμπαστερικό κατακαλόκαιρο.

---

---

---

Σε ότι μπορεί να σου ξέφυγε, σημείωσε Bad Lieutenant: Port of Call New Orleans (2009), Mary and Max (2009), Moon (2009), La Teta Asustada (2009) και Get Him to the Greek (2010) με τέσσερα αστεράκια, και (500) Days of Summer (2009), Chugyeogja (2008), Man on Wire (2008) και Centurion (2010) με τρία και μισό. Μια θέση ψηλά, ανάμεσα στις φιλμοποιημένες φωτογραφίες, ανήκει και στον George Clooney όσο περιμένει το αεροπλάνο για τον επόμενο προορισμό όπου θα απολύσει κόσμο. Στη πρώτη θέση της λίστας του cinemad, το Up in the Air (2009) στην Αμερική το έφαγε τη τελευταία στιγμή (από την οσκαρική κούρσα) η ψευτοτρισδιάστατη μαστούρα του Avatar (2009), και στην Ελλάδα (από το τοπ 10 των Μαζών όπου μπαινόβγαινε μέχρι τη προηγούμενη βδομάδα) το παραμυθοποιημένο παιχνίδι του Πρίγκιπα της Περσίας (2010), σαφείς ενδείξεις του τι προτιμάμε τελικά όλοι από το να αντιμετωπίζουμε τη πραγματικότητα στο πανί.

---

Τέσσερα κορίτσια σαν τα κρύα τα νερά, μας ταξιδεύουν στην ξεχασμένη ελληνική κινηματογραφική ιστορία του noir, του sci-fi, της φαντασίας και του θρίλερ.Πριν την ξαφνική φετινή έκρηξη του ελληνικού κινηματογράφου με ταινίες όπως η Στρέλλα, ο Κυνόδοντας, το Μαύρο Λιβάδι και οι λοιπές, και στα μέσα του βαλτώματος της ντόπιας παραγωγής σε εύκολες εμπορικές μπαλαφάρες, προφανώς δημιουργήθηκε σε κάποιους απ’ τους παροικούντες την ημεδαπή κινηματογραφία, μια νοσταλγική διάθεση προσφυγής στα καταφύγια όχι και τόσο διαδεδομένων στιγμών του ελληνικού παρελθόντος, τότε που οι δημιουργοί μας είχαν την τάση να κυνηγούν κάτι διαφορετικό απ’ αυτό που βλέπεις σήμερα, κι από ‘κει προέκυψαν τα δυο ντοκιμαντέρ που έχεις την τύχη να δεις στις αίθουσες τόσο κοντά το ένα στο άλλο. Μετά το Σινεμά Γυμνό των Γεώργα-Κολιοδήμου, το Ξένες σε Ξένη Χώρα: 50 Ελληνικές ταινίες Φαντασίας και Μυστηρίου, όπως είναι ο πλήρης τίτλος του, είναι μια ανθολογία δυσθεώρητων στιγμών κι ενσταντανέ ενός άλλου κινηματογραφικού είδους, που είχε γνωρίσει την έξαρσή του στην Ελλάδα σχεδόν μισό αιώνα πίσω, ψάχνοντας κι αυτό τις ρίζες και τις προοπτικές του σε κινηματογραφικές κουλτούρες του εξωτερικού, με λιγότερες ωστόσο ελπίδες εξαγωγής απ’ αυτές του είδους με το οποίο ασχολείται το Σινεμά Γυμνό, καταφέρνοντας όμως να συλλάβει και ν’ αφομοιώσει τεχνικές κι αισθητικές ξένων σχολών, προσαρμόζοντάς 'τες, άλλοτε λιγότερο κι άλλοτε περισσότερο πετυχημένα, στα δεδομένα και τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας της εποχής. Σε αντίθεση με την εις βάθος μελέτη κι ανάλυση του κινήματος του ερωτισμού, που κάνει το Σινεμά Γυμνό, το Ξένες σε Ξένη Χώρα κρατιέται περισσότερο στο επίπεδο της παράθεσης στιγμιοτύπων και σπάνιων αποσπασμάτων από τις ταινίες που μελετά, ανοίγει όμως τα μάτια νεαρότερων θεατών, σε κατορθώματα και κατακτήσεις του ελληνικού σινεμά που δεν υπάρχει άλλος τρόπος να αντικρίσουν, μεταδίδοντάς τους την σινεφίλ διάθεση και την τρυφερότητα που νιώθει ο Παναγιωτάτος, όχι μόνο για τα κινηματογραφικά κομμάτια που μελετά, αλλά μια αγάπη για τον κινηματογράφο γενικότερη και τις δημιουργικές φωνές που μπορεί κάποτε να ήχησαν δυνατά, αλλά κινδυνεύουν να χαθούν στα σκοτάδια που τύλιξαν τις σκοτεινές αίθουσες που τα ανέδειξαν, τώρα πια.

Πώς να μπεις στην πεντάδα καλύτερης ταινίας απ’ το παράθυρο, ή πόσο στραβά μπορεί να πάει η μονή ψήφος των εκλεκτόρων, ήταν το μάθημα της σημερινής ανακοίνωσης των υποψηφιοτήτων για τα πρώτα Κινηματογραφικά Βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, που αποκαλύφθηκαν ανάμεσα στα comics και τους ταξιδιωτικούς οδηγούς βιβλιοπωλείου που φιλοξένησε την συνέντευξη Τύπου της Ακαδημίας, και την παρέσυρε στην άκομψη εκτυφλωτική ρεκλάμα που βλέπεις πίσω απ’ την πρόεδρό της, Τάσο Μπουλμέτη.

Στις λίστες των 19 κατηγοριών, όπως προέκυψαν απ’ τις επιλογές των 168 μελών της Ακαδημίας με δικαίωμα ψήφου, απ’ τις 19 μυθοπλαστικές ταινίες μεγάλου μήκους που υποβλήθηκαν, τρεις ήταν αυτές που ξεχώρισαν στη συγκέντρωση των περισσότερων υποψηφιοτήτων, με την Στρέλλα να προπορεύεται με 11 στο σύνολο, την Ψυχή Βαθιά να ακολουθεί με 9 και τον Κυνόδοντα να συγκεντρώνει 8, συμπεριλαμβανομένων των υποψηφιοτήτων τους για το βραβείο Καλύτερης Ταινίας. Από 4 υποψηφιότητες μάζεψαν το Ricordi Mi, το Μαύρο Λιβάδι και η Ακαδημία Πλάτωνος, με την τελευταία να εξασφαλίζει και μια θέση στην πεντάδα Καλύτερης Ταινίας, πεντάδα που έκλεισε με την εμφάνιση έκπληξη του Guilt, του Βασίλη Μαζωμένου, ταινία ολοκληρωτικά άφαντη απ’ όλες τις άλλες κατηγορίες.

Η υποψηφιότητά της ήταν έκπληξη και για μέλη της ίδιας της Ακαδημίας, αλλά δεν είναι δύσκολο να το εξηγήσεις, αν σκεφτείς ότι οι ψηφοφόροι είχαν μία και μόνη ψήφο για κάθε κατηγορία (αντί για την συνήθη πεντάδα, ή τριάδα ψήφων διαφορετικής βαρύτητας, που εφαρμόζεται σε τέτοιες περιπτώσεις), ιδιαιτερότητα που σε συνδυασμό με την πόλωση των προτιμήσεων σε τρεις συγκεκριμένες ταινίες, άφησε ανοιχτή την πεντάδα σε προτιμήσεις με ελάχιστες ψήφους. Με λίγα λόγια, αν, θεωρητικά, 150 ψήφοι μοιραστούν σε τρεις ταινίες, 5-10 φίλοι αρκούν για να σε βάλουν κι εσένα στην πεντάδα. Και τα διάφορα τηλεφωνήματα που έπεσαν στο τριήμερο της ψηφοφορίας, προφανώς δεν έβλαψαν, ώστε να εμφανιστεί, παράλληλα με τα πρώτα βραβεία της Ελληνικής Ακαδημίας, και η πρώτη περίπτωση lobbying στους κόλπους της.

Η δεύτερη φάση της διαδικασίας, θα ολοκληρωθεί τη Δευτέρα 3 Μαΐου, όταν και θα ανοίξουν οι φάκελοι με τους νικητές, στην τελετή απονομής των βραβείων που θα παραμείνουν αβάφτιστα για την πρώτη τους χρονιά και θα μοιραστούν στους νικητές σε μια «τελετή λιτή, επικεντρωμένη στους υποψήφιες ταινίες και τους συντελεστές τους» με στόχο να αναδείξει «το καινούριο που η νεοσύστατη Ακαδημία φέρει, καθώς και την προοπτική που αυτή η νέα πρόταση γεννά». Την τελετή, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, θα παρουσιάσει ο Γιώργος Κιμούλης, μέλος της Ακαδημίας, και στη διάρκειά της, εκτός από τους νικητές των κατηγοριών, θα ανακοινωθεί και η ταινία που, πάλι μέσω ψηφοφορίας, θα προτείνει η Ακαδημία στον Υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού, να αποστείλει ως επίσημη επιλογή της Ελλάδας για την κατηγορία Καλύτερης Ξενόγλωσσης ταινίας στα επόμενα Όσκαρ.

Τριάντα τοις εκατό αύξηση βοήθησες να σημειώσουν το 2009 οι εισπράξεις στα κινηματογραφικά ταμεία, που έκοψαν 13,5 εκατομμύρια χαρτάκια, δηλαδή τους ακούμπησες περίπου 100 εκατομμύρια ευρώ. Τα 1,7 εκατομμύρια απ’ τα εισιτήρια, τα αγόρασες για ελληνικές ταινίες, γύρω στα 200 χιλιάδες εισιτήρια λιγότερα απ’ το ’08 δηλαδή, πτώση που είναι ανεπαίσθητη από μόνη της, αλλά μεταφράζεται σε 7% μείωση στο μερίδιο αγοράς των ελληνικών τίτλων, σε σύγκριση με τα νούμερα του 2008. Λογικό, αφού η εισπρακτικότερη ελληνική ταινία για το ’09, έκοψε τελικά λιγότερα εισιτήρια κι απ’ τη δεύτερη εισπρακτικότερη του ’08.

Το Bank Bang του Αργύρη Παπαδημητρόπουλου πάντως, έχοντας αβάντα 100 χιλ εισιτηρίων απ’ το γιορτινό του άνοιγμα στα μέσα του Δεκέμβρη του ’08, έκλεισε το ’09 στην κορυφή των ελληνικών εισπράξεων με 382 χιλ. εισιτήρια (ή σχεδόν 3 εκατομμύρια ευρώ), αφήνοντας το Σούλα Έλα Ξανά στη δεύτερη θέση με 213 χιλ. θεατές (1,6 εκατομμύρια ευρώ), και την Ψυχή Βαθιά στην τρίτη με 199 χιλ (1,5 εκατ. ευρώ). Η Κληρονόμος του Παναγιώτη Φαφούτη με 193 χιλ εισιτήρια (1,45 εκατ. ευρώ) και το Πεθαίνω για Σένα με 190,6 χιλ (1,43 εκατ. ευρώ) έκλεισαν το ελληνικό top 5, που είχε μέσα του δύο ταινίες διανομής (και συμπαραγωγής) Village Films, δύο Odeon και μία Audio Visual. Αξιοσημείωτες πάντως είναι και οι επιδόσεις δυο ανεξάρτητων παραγωγών, μίας που κατάφερε να πιάσει την όγδοοη θέση της ελληνικής λίστας (η Ακαδημία Πλάτωνος του Φίλιππου Τσίτου, που σε διανομή της Nutopia μάζεψε 53,4 χιλ εισιτήρια) και μίας που έμεινε εντέκατη, αλλά πήγε εξαιρετικά καλά για την περιορισμένη της διανομή (ο Κυνόδοντας του Γιώργου Λάνθιμου, που σε διανομή Feelgood έκοψε σχεδόν 30 χιλ).

Τα αμερικάνικα ήταν το δυνατό χαρτί της Audio Visual, που καπάρωσε τις τρεις πρώτες θέσεις του γενικού Box Office, με τα 477,5 χιλ εισιτήρια του 2012, τα 414 χιλ του Angels & Demons και τα 391 χιλ του Quantum of Solace που έπαιζε απ’ το Νοέμβρη του ’08 μέχρι και τους πρώτους μήνες του ’09. Οι τρεις ταινίες ευθύνονται σχεδόν για το 38% των εισπράξεων της εταιρίας, που μετά τη δραματική πτώση που σημείωσε στο μερίδιο αγοράς το 2008 (-42,7% σε σχέση με το ’07), διπλασίασε τις εισπράξεις της το 2009, φτάνοντας τα 4,4 εκατ. εισιτήρια (ή 32,7 εκατ. ευρώ) και κερδίζοντας την πρώτη θέση στην κατάταξη των διανομέων.

Διπλασιασμό των αριθμών της πέτυχε και η Odeon, επανεπιβεβαιώνοντας τον τίτλο του major με τα 3,4 εκατ. εισιτήρια στο τελικό σύνολο και την άνοδο στη δεύτερη θέση των εταιριών, έστω κι αν η μόνη ταινία της στο top 5 των γενικών εισπράξεων, ήταν το Ice Age 3: Dawn of the Dinosaurs στην πέμπτη θέση με 380,5 χιλ εισιτήρια, που είχε αναδειχθεί κι η εισπρακτικότερη ταινία του περασμένου καλοκαιριού. Η κατά 100% άνοδος της Odeon έχει ιδιαίτερη σημασία, δεδομένου ότι πρόκειται διαχρονικά για την εταιρία με την ευρύτερη λίστα ταινιών κάθε χρόνο, πληθωρικότητα όμως που το ’08 δεν την είχε βοηθήσει να βρεθεί παρά στην τέταρτη θέση της γενικής κατάταξης (1,7 εκατομ. εισιτήρια), και μάλιστα με τρομερή χρονιά για τους ελληνικούς της τίτλους, που είχαν μαζέψει πάνω απ’ τα μισά έσοδα της εταιρίας.

Σταθερή στα 2,7 εκατομ. του ’08, έμεινε και το ’09 η Village Films, πέφτοντας απ’ την δεύτερη θέση της κατάταξης στην τρίτη, με σημαία της το Bank Bang (τέταρτη θέση στο γενικό Box Office) και κοντινό δεύτερο τα 337,5 χιλ εισιτήρια του The Curious Case of Benjamin Button. H UIP, η πιο boutique-firm απ’ τις τέσσερις μεγάλες εταιρίες διανομής (τουλάχιστον στο πλήθος των ταινιών που διανέμει), χωρίς την αβάντα μιας Mamma Mia! (εμπορικότερη ταινία για το ’08 με 625 χιλ εισιτήρια), έπεσε στα 2 εκατομ. εισιτήρια και την τέταρτη θέση, με μείωση εισπράξεων κατά 35% σε σχέση με το ’08 και εισπρακτικότερη επιτυχία τα 327,3 χιλ του Madagascar: Escape 2 Africa.

Μια χρονιά δυνατών ευρωπαϊκών ταινιών, γιόρτασε χθες βράδι η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου, με την απονομή των βραβείων της στο γερμανικό Essen, κάτω απ’ τη στέγη του Lichtburgh, που κρατά απ’ το 1928 τον τίτλο του μεγαλύτερου κινηματοθεάτρου της Γερμανίας. Και το έκανε, επιβεβαιώνοντας την παντοκυριαρχία του Michael Haneke και του Das Weisse Band (2009) του, επί του έτερου τεράστιου διεκδικητή του τίτλου του φέτος, που δεν ήταν άλλος απ’ τον Jacques Audiard με τον Un Prophète (2009) του.

Οι δυο μεγάλοι δημιουργοί είχαν αναμετρηθεί πριν μερικούς μήνες στις Κάνες, όπως θα θυμάσαι, κάνοντας κόσμο να παραμιλά, κι ενώ τότε είχαν δει τα βραβεία της Croisette να μοιράζονται με τον πρώτο να παίρνει το Χρυσό Φοίνικα καλύτερης ταινίας και τον δεύτερο να παίρνει το Grand Prix της επιτροπής, η EFA είπε να καθαρίσει το κλίμα, δίνοντας τα βραβεία Ταινίας, Σκηνοθεσίας και Σεναρίου στον Haneke κι αφήνοντας για τον Προφήτη, μονάχα τη διάκριση της Ανδρικής Ερμηνείας, για τον.. προφήτη, Tahar Rahim. Για τη Γυναικεία Ερμηνεία της στο The Reader (2008), τιμήθηκε η Kate Winslet, για να μην νιώθει το Όσκαρ της μοναξιά. Το κοινό βράβευσε, αναμενόμενα, το και εμπράκτως αποδεδειγμένα αγαπημένο του Slumdog Millionaire (2008), ο συνήθως κατατονικός Alberto Iglesias κέρδισε το βραβείο μουσικής για τη δουλειά του στις Abrazos Rotos (2009) κι οι Ακαδημαϊκοί τίμησαν για το σύνολο του έργου τους τον Ken Loach και την Isabelle Huppert, ενώ καλωσόρισαν στους κόλπους τους τον Peter Strickland, με το βραβείο της Ευρωπαϊκής Ανακάλυψης για την Katalin Varga (2009) του.

Αυτομάτως πάντως, σβήνοντας τον υπόλοιπο συναγωνισμό, o Haneke πήρε και την ενίσχυσή του ως η στιβαρότερη παραγωγή της Γηραιάς Ηπείρου, μπας και συγκινηθεί κανένας απ’ τους επίτροπους της γηραιάς Ακαδημίας των Όσκαρ, και βάλει να τον δει, αντί να ψάχνει τι καινούρια εύπεπτη μπαναλιτέ με υπότιτλους κυκλοφορεί, να την ψηφίσει να φανεί πιονέρος σταυροφόρος. Όχι τόσο αυτομάτως, αλλά αρκούντως απογοητευτικά, χάρη στην παράδοξη πρεμούρα, τον απροβλημάτιστο ενθουσιασμό και τον υπερβάλλοντα ζήλο των Ελλήνων της EFA, σφαγιάστηκαν στη φετινή ψηφοφορία η Στρέλλα (2009) κι ο Κυνόδοντας (2009), οι ελληνικές παραγωγές που κατάφεραν μετά από σειρά ετών να εκπροσωπήσουν με φιλοδοξίες τη ντόπια κινηματογραφία στο εξωτερικό, πηγαίνοντας να κοντραριστούν με θηρία όπως το Slumdog Millionaire, το Fish Tank (2009) και το Låt den Rätte Komma In (2008) και χάνοντας όχι μονάχα μια θέση στην φετινή πεντάδα των υποψηφιοτήτων, αλλά και την ευκαιρία να εκμεταλλευτούν το όποιο αβαντάρισμα μπορεί να τους έδινε μια τέτοια συμμετοχή του χρόνου, που πιθανότατα θα πρέπει να πείσουν κι εκείνη την άλλη Ακαδημία που λέγαμε --η μία απ’ αυτές τουλάχιστον, αν και για να ’σαι σίγουρος, κάτσε να δούμε κι η δικιά μας νεότευκτη Ακαδημία τι θ’ αποφασίσει.

Με την υποστήριξη των Μαζών, οι 140 σκηνοθέτες, παραγωγοί και λοιποί επαγγελματίες του εγχώριου χώρου που αποτελούν το κίνημα των Κινηματογραφιστών στην Ομίχλη, επέστρεψαν στο προσκήνιο για να πραγματοποιήσουν την υπόσχεσή τους για μια εβδομάδα αφιερωμένη στον ελληνικό κινηματογράφο. Μια σειρά προβολών που θα δώσει στο κοινό την ευκαιρία να δει αυτή τη φρέσκια κινηματογραφική φουρνιά που, όχι μόνο αισθητικά, αλλά και πολιτικά, όπως δείχνουν τα πράγματα, ετοιμάζεται να δώσει στην ντόπια παραγωγή την ώθηση που χρειάζεται, ώστε απ’ το γκρουπάρισμα του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, το κίνημα που εγκαινιάστηκε στις εποχές του Βούλγαρη, του Αγγελόπουλου και του Νίκου Νικολαΐδη για να σαπίσει στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας με τη βύθιση των Ελλήνων auteur σ’ ένα αυτιστικό καλλιτεχνικό σινεμά και την επικράτηση των σπασμωδικών εμπορικών ταινιών ιδιωτικών πρωτοβουλιών, ο ντόπιος κινηματογράφος να περάσει σε κάτι πιο σύγχρονο, στην εποχή του Σύγχρονου Ελληνικού Σινεμά.

Ενός σινεμά που ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια να μη δειλιάζει μπροστά στα επιθετικά και ριψοκίνδυνα ζωντανά κοινωνικά θέματα, και να τ’ αρπάζει απ’ τα γλυκάδια για να τα μετατρέψει σε άγριες καταθέσεις ψυχής και προβληματισμού που απαιτεί τη συμμετοχή του κοινού, όπως έκαναν οι ταινίες του Γιάνναρη, του Οικονομίδη, ή και του Αναστόπουλου, ταινίες που έστρωσαν το δρόμο για να έρθουν φέτος στο προσκήνιο τίτλοι όπως η Στρέλλα του Πάνου Χ. Κούτρα, η Ακαδημία Πλάτωνος του Φίλιππου Τσίτου κι ο Κυνόδοντας του Γιώργου Λάνθιμου, τίτλοι που φιγουράρουν στις μεγάλες κινηματογραφικές μαζώξεις του εξωτερικού, κάνοντας τους αλλοδαπούς να οσμίζονται την άνοιξη μιας κινηματογραφικής σχολής που περιμένει ν’ αποκαλυφθεί.

Δείγματα αυτής της κινηματογραφικής σχολής, απ’ όλες τις κλίμακες της παραγωγής, θα έχεις την ευκαιρία να δεις ανάμεσα στις 23 ταινίες και ντοκιμαντέρ τελευταίας κοπής, που θα προβληθούν από τις 5 ως τις 11 Νοέμβρη στον κινηματογράφο Έλλη (Ακαδημίας 64), κι ύστερα να τα κουβεντιάσεις σε συζητήσεις, πάρτι και εκδηλώσεις συναφείς, που θα ολοκληρώσουν αυτήν την κινηματογραφική γιορτή, με στόχο να συναντήσουν οι ταινίες το κοινό τους και όχι να χτυπηθεί το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, που, για να πιεστεί η πολιτεία, θα κληθεί να γιορτάσει την 50η επέτειό του με περιορισμένο εγχώριο δυναμικό. Τσέκαρε το πρόγραμμα των προβολών και ως συνήθως, μείνε συντονισμένος στο Movies for the Masses για συνεντεύξεις, trailers και αποκλειστικότητες, και αν είσαι γρήγορος, μπορεί να προλάβεις και τίποτε προσκλήσεις.

Ένας πατέρας. Μια μητέρα. Τρία παιδιά. Κι ένας ψηλός φράχτης.Ξέχνα την έννοια της σύνοψης για ένα έργο. Ξέχνα το χώρο και το χρόνο. Ξέχνα τη μητρική σου γλώσσα. Ξέχνα όσα συμβαίνουν γύρω σου ή έξω από τέσσερις τοίχους. Κράτα την ανάμνηση του πρότυπου επιμόρφωσης για κάθε ρόλο μας σε τούτη την κοινωνία. Λέγεται οικογένεια. Είναι το μοναδικό πράγμα που ισχύει και στον κόσμο του Κυνόδοντα.

Δε χρειάζεται να περάσει αρκετή ώρα για ν’ αφοσιωθείς σ’ αυτό τον καινούριο κόσμο. Τα πράγματα, αρχικά, δείχνουν ευχάριστα. Τα παιδιά ψυχαγωγούνται ή αθλούνται διαρκώς, η κάθε νέα λέξη που μαθαίνουν για να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους έχει μια εντελώς λάθος επεξήγηση (η οποία ηθελημένα προκαλεί το γέλιο του θεατή), ο γιος έχει το δικό του σεξουαλικό παιχνίδι στο πρόσωπο της Χριστίνας, που δουλεύει security στο εργοστάσιο του πατέρα, ενώ οι δύο αδελφές του εντρυφούν σε διάφορες μορφές τρυφερού... γλειψίματος. Είναι, δηλαδή, προφανές πως κάτι δεν πάει καλά μ’ αυτή την οικογένεια. Καθώς αποκαλύπτονται όλο και περισσότερες αρχές που αφορούν σε συμπεριφορές και συνύπαρξη αποκλειστικά και μόνο εντός της οικίας της, εγκαταλείπουμε τις όποιες προβλέψιμες συγκρίσεις μ’ ένα μπουνιουελικό, σουρεαλιστικό σύμπαν που αστειεύεται στην παραμικρή έμφαση αλληγορίας και αφηνόμαστε στο παρθένο μονοπάτι της κινηματογραφικής εμπειρίας που πλάθει ο Γιώργος Λάνθιμος, αναζητώντας κατά διαστήματα μια συγγένεια με την κοινή λογική, το ανθρώπινα βιωμένο και τα όποια κοινωνικά στερεότυπα. Ανάλογα με την επαφή που θα έχετε με όλα αυτά, έτσι και θα αποκωδικοποιήσετε τον Κυνόδοντα.
Κανείς δε σκοπεύει να εξουδετερώσει το υποκειμενικό σε τούτο το φιλμ. Οι προοπτικές απλώνονται προς κάθε κατεύθυνση. Ο Κυνόδοντας μπορεί να είναι ένα κλινικά ψυχρό έργο για τη φρίκη του θεσμού της οικογένειας, που δεν τολμά ν’ ακουμπήσει το θέμα του με ρεαλιστικό τρόπο για να μην επιτρέψει την ταύτιση, να μην ανοίξει τα δικά σου τραύματα ιδρυματισμού από το παρελθόν του εγκλεισμού σου εκεί. Μπορεί να εκφράζει την άρνηση απέναντι στη διαιώνιση των ευθυνών και ρόλων ενός οικογενειάρχη on the making, ο οποίος επιλέγει την οδό ενός ψυχαναγκαστικού θρίλερ. Μπορεί να είναι ένα οριακά μελλοντολογικό σχόλιο πάνω στη φυγή και την απομόνωση από οτιδήποτε κι αν ήταν αυτό που πρώτα δημιουργήσαμε και εξαπλώσαμε σαν τέρας κι ύστερα κρυφτήκαμε μακριά του, σα μοναδική επιλογή σωτηρίας και ασφάλειας. Μπορεί να είναι μια νοσηρή φαντασία, πέρα από το ευκόλως εννοούμενο και ορατό, όπου κανείς δεν είναι μέλος μιας πραγματικής οικογένειας και οι υποτιθέμενοι γονείς απάγουν και μεγαλώνουν υπό τους δικούς τους νόμους και ψυχώσεις αυτιστικά όντα που στα δικά μας μάτια μοιάζουν με εικοσάχρονα, μα, στην πραγματικότητα, πρόκειται για ανήλικα παιδιά. Μπορεί να είναι ένα βουνό από σενάρια πιθανοτήτων, τόσο ανοιχτά όσο και το φινάλε του, που θέλει να σου κλείσει το μάτι με αισιοδοξία ή να τραβήξει από τα ρουθούνια σου όσο οξυγόνο έχεις για να παραμείνεις στη ζωή.

Όπως κι αν τη δεις, η ταινία του Γιώργου Λάνθιμου βρίσκει συχνότερα τα σύνορά της με το χώρο του φανταστικού, με ήρωες δίχως ονόματα, χθες, αύριο, τόπο και χρόνο, που με τη μορφή ανθρώπου και σε ρόλους γονέων και παιδιών ξέμειναν σε μια ιδανικά περιφραγμένη no man’s land, έξω από την οποία είσαι έρμαιο φρικτότερων κακών, όπως τα λυσσαλέα νύχια και δόντια του ανθρωποφάγου είδους της... γάτας! Προσωπικά, δε θέλω να πιστέψω σε τίποτε... κανονικό. Απλά, την κάθε φορά που θα παρακολουθώ ξανά τον Κυνόδοντα, θα επιδιώκω ένα ολοκληρωτικό disconnect με το εγώ κι όσα εκείνο κουβαλάει, μεγαλώνοντας μαζί μ’ αυτή την οικογένεια, σαν δυσλειτουργικό μέλος της κοινωνίας της μεγάλης οθόνης.

Πέρα από την εξαιρετική πρωτοτυπία και τα ευρήματα του σεναρίου που υπογράφει ο Λάνθιμος μαζί με τον Ευθύμη Φιλίππου, τις γεωμετρικές συμφωνίες και τις late seventies αισθητικές εμμονές του σκηνοθέτη, τις καλοκουρδισμένες, σχεδόν στεγνές από συναίσθημα ερμηνείες από το σύνολο του καστ, μια παράξενα εκτυφλωτική γύμνια στο φως και τα χρώματα του Θύμιου Μπακατάκη (respect!) και τη σοφή μη χρήση score επικάλυψης, ο Κυνόδοντας, ουσιαστικά, είναι αυτό που θα βρεις μέσα στο κεφάλι σου. Είναι αυτό που θα αναπνεύσει, θα σε απελευθερώσει ή θ’ απλώσει μέσα σου τη μαυρίλα ενός καρκίνου που θα σε κάνει να εύχεσαι να φύγεις όσο το δυνατόν γρηγορότερα από τούτη τη ζωή. Μαζί, όμως, είναι και η καλύτερη ελληνική ταινία των τελευταίων είκοσι χρόνων. Που μπορεί ν’ αντέξει ακόμη και χωρίς την ταυτότητά της. Γιατί είναι ΣΙΝΕΜΑ.